Üstün Yeteneklilere Yönelik Eğitim Politikası

Üstün Yetenekli Öğrencilerin Rehberlik İhtiyacına Yönelik Eğitim Politikası

• Bilim ve sanat merkezlerinde, öğrencilerin yetenek alanlarının geliştirilmesinin yanında sosyal ve duygusal gelişimlerini bir bütünlük içerisinde ele alacak eğitim programları hazırlanabilir.

• YÖK’ün önderliğinde, üniversiteler bünyesinde üstün yeteneklilerle çalışmak isteyen gönüllüler ile üstün yetenekli öğrencileri bir araya getirebilecek ülke ölçekli bir mentorluk programı organize edilebilir. Mentorluk programında mentor (kolaylaştırıcı) olmak isteyenlere; YÖK’ün otorizasyonuyla bireysel çalışma, grup çalışması, proje yönetimi, iletişim becerileri vb. birtakım eğitimler verilebilir. Böylece toplum içinde kendi alanlarında uzman olan başarılı yetişkinler ile üstün yetenekli çocuk ve gençlerin etkileşime girmesi sağlanabilir.

• Okullarda bulunan her bir üstün yetenekli öğrenci için BEP (Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı) hazırlanması ve uygulanmasına yönelik yasal zorunluluklar getirilebilir. Bununla birlikte ilköğretimde uygulanan BEP’lerin ortaöğretimde de devam ettirilebilecek nitelikte olması ağlanabilir.

• Sınıf öğretmenlerinin üstün yetenekli öğrencilerin özellikleri ve rehberlik ihtiyacı ile ilgili bilgi ve duyarlılıklarını arttırıcı hizmet-içi eğitim programları düzenlenebilir. Böylece üstün yetenekli öğrencilerin öğretmenleri tarafından fark edilmeleri ve onları doğru yönlendirilmeleri mümkün olabilir. 

• Üstün yetenekli öğrencilerin özellikleri, ihtiyaçları ve eğitimi konusunda normal okullarda görev yapan rehber öğretmenlerin duyarlılıklarını artıracak hizmet içi eğitim çalışmaları planlanabilir.

• Üstün yeteneklilerin resmi olarak tanılanmasından sorumlu olan Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinin (RAM), bu öğrencilere rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmeti verebilmesi için örgütsel yapısı, teknik materyal ihtiyacı, donanımı ve fiziki şartları ile personel niteliği gibi konularda mevcut durumu gözden geçirilebilir.

• Ülke genelindeki tüm bilim ve sanat merkezlerinde bulunan öğrencilerin diğer merkezlerdeki öğrencilerle tanışıp kaynaşması ve ortak proje ruhunun geliştirilmesini sağlayacak çalışmalar yapılabilir.

• Üstün yeteneklilerin eğitsel ve rehberlik ihtiyaçları konusunda toplumun ve ailelerin özenle bilgilendirilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda, kitle iletişim araçlarının özellikle de internet, gazete ve TV kanallarının desteği önemlidir. Bu araçların katkıları; yalnızca yapılanları duyurmakla kalmayıp, etkinliklerin bir parçası haline gelmelidir. Özellikle sivil toplum kuruluşları, ailelerin bilgilendirilmesinde ve bu alanda farkındalıkların artırılmasında paydaş rolü oynayabilir.

• Üstün yetenekli öğrencilerin bazıları, sosyolojik ve psikolojik sorunlar yaşayabilmektedir. BİLSEM’lerde bu özellikteki öğrencilere ve ailelerine yönelik psikolojik danışmanlık hizmeti vermek üzere rehber öğretmenlerin dışında- uzman psikologlar görev alabilir.

• Üstün yetenekli bireylerin yetiştirilmeleriyle ilgili 6660 sayılı ve 1416 sayılı kanunlar, değişik alanlardaki üstün yeteneğin tanılanması, eğitimi ve istihdamı konularında çağın koşullarına uygun olacak şekilde yeniden düzenlenebilir. 

• Her okulda üstün yetenekli öğrencilerin tanılanması, eğitimi ve rehberlik çalışmalarından sorumlu bir “üstün yetenekliler koordinatörü” görevlendirilebilir. Bu koordinatör, devlet okullarında İl Milli Eğitim Müdürlüğüne, özel okullarda genel müdürlüğe bağlı olarak görev yapabilir.

• MEB İç Denetim Birimi’nce 2011 yılında hazırlanan “Bilim ve Sanat Merkezleri Süreci-Üstün Yetenekli Bireylerin Eğitimi” başlığındaki raporda, öğrencilerin yüzde 50’si sınav sistemi, yüzde 24’ü ulaşım sorunları, yüzde 3’ü tatmin edilemediğinden, yüzde 22’si nakil gibi nedenlerle merkezlere devam etmemektedir. Bu noktada, öğrencilerin BİLSEM’e düzenli devam edebilmesi için etkili rehberlik hizmeti ile bazı önlemler alınabilir.

• Doğumdan yükseköğretimin sonuna kadar olan süreçte, üstün yetenekli bireylerin takibinin yapılması için ulusal bir bilgi merkezi oluşturulabilir. Bu merkez, üstün yetenekli bireylerin kendi uzmanlık alanlarında istihdamının sağlanmasına yönelik çalışmaları organize edebilir.

• İstihdam ile ilişkilendirme konusu, üstün yetenekliler eğitiminin etkililiğini ve yapılan yatırımın daha hızlı geri dönüşünü artırmada önemli bir etkendir. İş dünyasının, üstün yetenekliler eğitimine yatırım yaparak destek vermesini sağlayacak çalışmalar yapılabilir. Problem çözme, analitik düşünebilme, yenilik yapabilme, farklı bakış açılarıyla soruna yaklaşabilme gibi beceriler bu kuruluşların işlerini daha iyi yapabilmeleri için güncel olarak ihtiyaç duydukları becerilerdir.

Bu beceriler aynı zamanda üstün yeteneklilerin ayırt edici özellikleridir. Sorunların yarattığı ihtiyaçla öğrenme ve geliştirme ihtiyacı bir araya getirilebilirse sonuçtan her iki taraf da kazançla çıkabilir. Bu doğrultuda işadamlarının ya da özel kuruluşların, üstün yetenekli öğrencilere burs vermesini ve bu bireylere eğitimleri sonunda doğrudan iş vermesini sağlayıcı çalışmalar yapılabilir.