Üstün zekâlı çocuk, özel akademik alanlarda veya zekâ, yaratıcılık, sanat ve liderlik kapasitesi yönüyle yaşıtlarına göre yüksek düzeyde performans gösteren çocuktur.

ÜSTÜN ZEKÂLI ÇOCUKLARIN BELİRGİN ÖZELLİKLERİ

Üstün Zekalıların Erken Gelişim Özellikleri

Erken yürüme
Erken konuşma, gelişmiş dil
Yüksek enerji ve hareket düzeyi

Okuma ve bilgiye ilgi
Gelişmiş bellek
Özerklik
Duyarlılık

Üstün Zekalıların Genel Özellikleri

Merak
Soru sorma
Geniş ilgi alanı
Yoğunlaşabilme
Yüksek enerji düzeyi
Güçlü bellek
Hızlı öğrenebilme
Gelişmiş dil becerisi
Geniş bilgi tabanı
Gözlem gücü
Analiz gücü
Akıl yürütebilme
Problem çözebilme
Düşünme becerilerini kullanabilme
Soyut düşünebilme
Akademik başarı
Kitap okumaya düşkünlük
Yoğun etkinlik
Geniş hayal ve imgelem gücü
Yaratıcılık
Bağımsız çalışabilme
Gelişmiş mizah duygusu
Bir yetenek altında üstün performans
İlgisiz gibi görünen şeyler arasında ilişki kurabilme
Kendini ifade edebilme

Üstün Zekalıların Duyuşsal Özellikleri

Öğrenmekten zevk alma
Kendine güven
Yüksek motivasyon
Yenilikten hoşlanma
Kendisi ile ilgili farkındalık
Sebat
Kendini kontrol edebilme
Empati/kendini başkasının yerine koyabilme
Risk alabilme
Maceraya atılabilme
Keşfetmekten hoşlanma
Yalnız kalmaktan hoşlanma
Estetik duyarlılık
Belirginsizliğe açıklık
Güçlü sezgi
Tekdüzelikten sıkılma
Özgünlüğe yönelme
Liderlik
Dünya sorunlarına ilgi
Duygusal tepkilerde aşırıya kaçma
Yoğun ilişkiler kurabilme
Sürekli gelişme arzusu
Gelişmiş ahlaki değerler
Haksızlığa katlanamama
Doğaya ilgi

ÜSTÜN ZEKÂLI ÇOCUKLARIN YETENEK ALANLARI

A- Üstün Zekalıların Müzik Alanındaki Yetenek Özellikleri

Ritim ve melodiye diğer çocuklardan fazla tepkide bulunur.
Müzikle çok ilgilidir. Plak, kaset dinler. Nerede müzik etkinliği varsa ona katılmak ister.
Müzik parçaları yapmaya büyük istek ve çaba gösterir.
Başkaları ile şarkı söylerken onlara uymaktan hoşlanır.
Yaşıtlarına, duygu ve düşüncelerini anlatmak için sık sık müziği araç olarak kullanır.
Çeşitli müzik aletleri ile ilgilenir, onları çalmayı dener.
Müzisyenler, şarkıcılar ve müzik parçaları ile ilgili koleksiyonlar yapar.
Dinlediği müzik parçasını kısa zamanda öğrenir, anlamlı ve uygun şekilde söyleyebilir.

B- Üstün Zekalıların Resim Alanındaki Yetenek Özellikleri

Çeşitli konularda çizimler yapar.
Resimler, planlar, resimlere derinlik verir ve parçalar arasında uygun oranlar kullanır.
Resim çalışmalarını ciddiye alır ve resim yapmaktan haz duyar.
Diğer çocukların yaptığından değişik çizimler yapar.
Resim yapma, çizme ve boyama için çok zaman harcar.
Resmi kendi yaşantılarını ve duygularını ifade etmek için başarılı olarak kullanır.
Diğer insanların, sanat-resim çalışmalarına ilgi duyar.
Diğerlerinin eleştirilerinden hoşlanır ve içlerinden yeni şeyler öğrenir
Çamurdan, sabundan, plastirinden vb. yumuşak gereçlerle üç boyutlu şeyler yapmaya özel ilgi gösterir.

C- Üstün Zekalıların Fen Alanındaki Yetenek Özellikleri

Okur ve Fen Raporlarını yorumlayarak bir ilgi zemini oluşturur.
Fen Bilgisi konusunda otorite olan kaynakları tarar.
Fikir ve hipotezleri test etmeye yönelik deneyler yapar.
Fen ve teknik araçları kullanabilir ve bunlara vakıf olur.
Yerinde ve yeterli veri seçer.
Verilerden geçerli çıkarımlar yapar ve tahminlerde bulunur.
Problem çözmede kullanılan teknik ve süreçlerin altında yatan varsayımları tanır ve değerlendirir.
Fikirleri hem niceliksel hem de niteliksel ifade edebilir.
Fen Bilgisini toplumsal değişim için kullanır ve uygular.
Bilinen gerçek ve kavramlardan yeni ilişki ve fikirler oluşturur.
Bilimsel gözlem, veri toplama ve yorum yapma becerileri vardır.
Problemlere yönelik duyarlılığa, yeni fikirler geliştirme yeteneğine, değerlendirme yeteneğine sahiptir.
Devamlı meraklıdır.
Tutarsızlıkların tespitinde tetiktir.
Yüksek düzeyde mekanik düşünmeye sahiptir.
Uzay ilişkilerine ilgi duyar.
Planlama ve iletişim yeteneğine sahiptir.
Öğrenme ve bilgiye sürekli açlık duyar.
Çabuk öğrenir, kavrar, akılda saklar.
Genelleme ve soyutlama yaparak elindeki bilgiyi diğer alanlara aktarabilir.
Kararlı ve sabırlıdır.
Yaratıcıdır.
Düşünceleri ve nesneleri sistematik biçimde bir araya getirebilir.
Sorgulamalarında “ne”, “nasıl”, “neden” sorularının ötesine ulaşmaya çalışır
Kendine güvenir, kendi başına bir iş üstlenebilir.
Yaşıtlarına göre alışılmışın dışında nitelikli ürün ortaya koyar.
Birbirini takip eden konular ve olaylar dizisi karşısında bir sonraki adımı takip edebilir.
Bir alanda öğrendiği konu ile başka bir alanda öğrendiği konu arasında mantıklı ilişkiler kurabilir.
Olaylar arasındaki bağıntıları, neden-sonuç ilişkilerini ve benzerlikleri yaşıtlarından daha çabuk ayırt edebilir.
Öğrendiklerini yeni ve farklı alanlarda kullanabilir.
Çeşitli konularda mantıklı eleştiri getirebilir.
Bir kez öğrendiğini kolay kolay unutmaz.
Kimsenin aklına gelmeyecek sorular sorar.
Bir cümlede ya da sözde, doğrudan bildirilmeyen, kastedilen anlamları bulup çıkarabilir.
Sorun çözümünde karmaşık yöntemler kullanabilir.
Yetişkin denetimi olmaksızın bir proje, deney üzerinde çalışabilir.
Arkadaşlarının etkinliklerini örgütleyip planlayabilir.
Yeni deneyler yapmaya isteklidir.

D- Üstün Zekalıların Matematik Alanındaki Yetenek Özellikleri

Verilerin ele alınmasında, düzenlenmesinde göze çarpan yeteneğe sahiptir.
Zihinsel çevikliğe sahiptir.
Orijinal yorumlar yapar.
Fikirlerin iletilmesinde göze çarpan yeteneğe sahiptir.
Göze çarpan genelleme yeteneği vardır.
Yazılı iletişimden ziyade sözlü iletişimi tercih eder.
Aynı problem çözümüne yönelik değişik yöntemleri kullanır.
Olağan dışı Matematiksel işlemler yapar.
Gayret gerektiren olağan dışı problemler sorar.
Uygulamaya, analize, senteze ve değerlendirmeye odaklanır.
Problemi kısa sürede çözer.
Matematiği başka kategorilere entegre edebilir.
İlgisiz gibi görünen işlemler arasında ilgi kurar.
Yanlış ve doğruyu seçme güçleri fazladır.
Yaşıtlarının çözemediği zor problemleri çözebilir.

E- Üstün Zekalıların Sosyal Alandaki Yetenek Özellikleri

Yaşına göre kavramsal olarak ilerlemiştir.
İleri düzey, teknik bilgi birikimine ya da çok özel bilgilere sahiptir.
Güç veya karmaşık işlerden hoşlanır.
Bağımsız projeler için yüksek standartlar belirler.
Sınıf arkadaşları tarafından yeni fikir ve bilgilerin kaynağı olarak görülür.
Sınıf arkadaşları tarafından bir grup stratejicisi ya da organizatörü olarak görülür.
İnsan ilişkilerinde mizahı görür ve kendi kendine gülebilir.
Yaratıcı öyküler anlatır ya da yazar.
Geniş bir alana yayılan ve/veya oldukça kapsamlı ilgileri olur.
Diğer insanların görmediği ilişkileri görebilir.
Bilgiyi kolayca ve süratle kazanır.
İlerlemiş yoğunlaşmış ve geniş konulara eğilen bir okuyucudur.
İnsanlara ve sosyal etkileşimin sonuçlarına karşı duyarlılık, samimi ilgi ve başkalarının fikir ve ahlaki değerlerini takdir eder.
Özellikle insan davranışlarının değerlendirilmesi açısından eleştirel yargı kapasitesi vardır.
Hayal gücü, zaman ve mekân bakımından farklılık gösteren sosyal durumlara kendini yönlendirme yeteneği vardır.
Zaman duygusu ve birbirini izleyen olayların başka olaylarla ilişkisini görme yeteneği vardır.
Sosyal problemlerde araştırma, uygulama, bir problemin sınırlarını algılama, verileri saklama, kanıtları sıralama, hipotez oluşturma, anlamlı sonuçlara varma ve yazılı ya da sözel sunular için sonuçları etkin biçimde düzenleme yeteneği vardır.