Ülkelerin sosyo-ekonomik kalkınmasının en etkin faktörlerinden biri yetişmiş insan kaynağıdır. Kalkınma hedefleri doğrultusunda hazırlanan kalkınma planlarının olmazsa olmazı, insan kaynağının nitelik ve niceliklerinin belirlenmesidir.

Planlanan hedeflere ulaşmak için yetişmiş insan kaynağının oluşmasında eğitim kurumlarına rehberlik edip, konjonktürel ihtiyaçlar doğrultusunda insan kaynağının zenginleşmesi ve niteliğinin artırılması sağlanmalıdır. İnsan kaynağı planlamasında, bilişsel ve psiko-motor becerilere sahip kişilerin önceliklenmesi “toplam verim”liliği artıracaktır.

Üstün Yetenekliler genel olarak;

Doğuştan gelen farklılıklarını işe yansıtmaları,
Düşündüklerini projelendirip hayata geçirme başarıları,
Çözüme odaklı düşünme becerileri,
Dil öğrenme kabiliyetleri,
Motivasyonlarının yüksek olması/ Tükenmişlik yaşamamaları,
Yeniliğe ve gelişmeye açık olmaları,
Hızlı hareket edebilme özellikleri, nedeniyle, çalışma ortamlarında ekip çalışmalarını kuvvetlendirecek, hızı ve verimliliği artıracaklardır.

Üstün yeteneklilerin istihdam politikalarının belirlenmesi, ülke kalkınmasına hız kazandıracak, ailelerin ve çocukların eğitim ve kariyer planlamasının isabetli yapılmasına imkân sağlayacak, beyin göçünü azaltacaktır.

Bireylerin eğitimden beklentisi; aldıkları eğitimi üretime dönüştürerek, bireysel tatminlerini sağlamak, yaşam standartlarını artırarak devam ettirmek, böylece ülke toplam üretimine katkıda bulunmaktır.

Kendini gerçekleştirme sürecinde olan bireyin en büyük özelliği yeteneklerini kullanabilmesidir. Yeteneklerini kullanabilen insanlar aynı zamanda üretken ve mutludurlar. Yeteneklerini kullanamayan bireyler ise büyük oranda mutsuz ve huzursuz olarak topluma uyum sağlamaktan uzak, üretken olmayan bireylerdir.

Aile ve çocuğa yeteneklerine uygun meslek danışmanlığı yapacak merkezlerin olmaması, ailelerin çocukla ilgili gelecek endişesini ve baskısını artırmaktır. Aileler, çocuklarının kariyer planlamalarında, bireysel yetenek ve beklentilerini dikkate almak yerine çocuklarını popüler ve kazanç odaklı mesleklere yöneltmektedir. Bu kazanç odaklı yaklaşımla, bireyler ilgi ve yetenek alanları dışında eğitim almaktadır. Toplumun ve ailelerin yönlendirmesi ile aldığı eğitimi tamamlayan bireyler ilk fırsatta kendi ilgi ve yetenek alanına dönmektedir.

Kamu veya özel sektör tarafından istihdam edilen insan kaynağının verimlilik analizlerine bakıldığında, özel sektörün hız ve verimliliğinin kamu sektörünün önünde olduğu görülmektedir. Bunun temel nedeni, özel sektörün istihdam politikalarında bireysel yetenekleri göz önünde bulundurmasıdır.

Kamu sektöründe ise, hiyerarşik yapı, nitelik ve ürüne dayanmayan atama sistemi, bireysel yetenek ve tutumları ölçmeye dayalı olmayan sınav sistemleri ile personel seçimi, etkinliği ve verimliliği azaltabilmektedir.

Cazibe merkezi hâline gelen ülkeler ve özel sektörün, yetenekli bireylere sağladığı imkân dolayısıyla; kamu sektörü, bu bireylerin potansiyellerinden faydalanamamakta, katma değerin kamuda hizmete dönüşmesine zemin hazırlayamamaktadır.

Son yüzyılda sanayi ve teknolojideki gelişmeler beyin gücünün ürünüdür ve gelişimin sürekliliği için istihdamda beyin gücüne ihtiyaç her geçen gün artmaktadır.

Üstün yetenekli bilim insanları ve adaylarının özgür ve özgün çalışmalar yapmalarına fırsat verecek ortamlar oluşturulmalıdır. Bu kapsamda; laboratuvar, finansman desteği, yardımcı eleman temini vb. imkânları sağlayan; üniversiteler, TÜBİTAK, araştırma enstitüleri, teknoparklar gibi yapılar güçlendirilmeli ve yaygınlaştırılmalıdır.

Ulusal insan kaynağı planlamasına dayalı istihdam politikaları çerçevesinde üstün yetenekli bireylerin yetenek alanlarının tanımlanması ve buna bağlı düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

Üstün yeteneklilerin çocukluktan itibaren eğitimine kaynak aktaran devletler, üstün yeteneklilere uygun istihdam politikaları belirleyip, hayata geçirmediklerinde, yetişmiş nitelikli insan kaynağının, kendilerine ortam sağlayan cazibe merkezi hâline gelmiş olan ülkelere yönelmelerine kapı aralamış olacaklardır.